๒๑๓๓ ทรงสถาปนาพระเอกาทศรถ เป็นพระมหาอุปราชา และมีพระเกียรติยศสูงเสมอพระเจ้าแผ่นดินอีกพระองค์หนึ่ง สงครามไทยกับพม่า พระมหาอุปราชายกมาครั้งแรกที่สุพรรณบุรี พม่า ๓๐๐, ๐๐๐ คน ไทยมีกำลัง ๘๐, ๐๐๐ คน ตีพม่าแตกพ่ายไป จับพระยาพะสิมแม่ทับพม่าที่จระเข้สามพันธุ์ พุทธศักราช ๒๑๓๕ พระชนมายุ ๓๗ พรรษา สงครามยุทธหัตถี พม่า ๒๔๐, ๐๐๐ คน ไทย ๑๐๐, ๐๐๐ คน รบกันที่เมืองสุพรรณบุรี ทรงมีชัยชนะฟันพระมหาอุปราชามังกะยอชวาแห่งกรุงหงสาวดี ด้วยพระแสงของ้าวสิ้นพระชนม์ เมื่อวันจันทร์ที่ ๒๕ มกราคม พ.
๒๐๙๘ วันสวรรคต ๒๕ เมษายน พ. ๒๑๔๘ พระอิสริยยศ พระมหากษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยา พระราชบิดา สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช พระราชมารดา พระวิสุทธิกษัตริย์ การครองราชย์ ราชวงศ์ ราชวงศ์สุโขทัย ทรงครองราชย์ ๒๙ กรกฎาคม พ. ๒๑๓๓ - ๒๕ เมษายน พ.
๒๑๓๕) ก่อนที่จะได้ทำสงครามยุทธหัตถี สมเด็จพระนเรศวรทรงพระสุบินว่าได้ต่อสู้กับจระเข้ใหญ่ ********************************** บรรณานุกรม: สะเทื้อน ศุภโสภณ. สมเด็จพระนเรศวรมหาวีรราชเจ้า พระมิ่งขวัญของชาวไทย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ One World, ๒๕๔๗. ประเทือง แก้วสุข. ใครนำไทย ไป.... กรุงเทพฯ: กกกก ก่อกิจการพิมพ์, ๒๕๔๔. ภาพประกอบ:.. รวบรวมโดย: นักศึกษาฝึกงาน คณะมนุษยศาสตร์ สาขาสารสนเทศ | สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ | กรมหลวงชุมพรฯ | กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ | สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช | สนเทศน่ารู้ ขึ้นด้านบน
๒๑๓๓ พระองค์ได้เสด็จขึ้นครองราชย์เมื่อวันอาทิตย์ที่ ๒๙ กรกฎาคม พ.
จอมคน ยอดนักรบ แห่งแผ่นดิน พระมหากษัตริย์ผู้ทรงทุ่มเทชีวิตเป็นเดิมพัน ในการกอบกู้เอกราชให้แผ่นดิน "สงครามยุทธหัตถี" เดิมพันอันยิ่งใหญ่ หมายถึงชีวิต หมายถึงแผ่นดิน ที่พระองค์ไม่อาจปราชัย พระราชประวัติของพระองค์ สมควรค่ายิ่งแก่การเทิดพระเกียรติ พระราชประวัติโดยย่อ สมเด็จพระนเรศวรมหาราชหรือที่ชาวบ้านทั่วไปในครั้งนั้นเรียกว่า "พระองค์ดำ" สมเด็จพระนเรศวรทรงพระราชสมภพที่พระราชวังจันทน์ เมืองพิษณุโลก เมื่อปีเถาะ พ. ศ.
๒๑๓๕ นั่นคือเมื่อหงสาวดีนำโดยพระมหาอุปราชามังสามเกียดยกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยาอีกครั้ง สมเด็จพระนเรศวรก็นำทัพออกไปจนปะทะกันที่หนองสาหร่าย จังหวัดสุพรรณบุรี บ้างก็ว่าจังหวัดกาญจนบุรี สมเด็จพระนเรศวรได้ทรงกระทำยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราชาจนกระทั่งสามารถเอาพระแสงง้าวฟันพระมหาอุปราชาขาดสะพายแล่ง สิ้นพระชนม์อยู่กับคอช้างนั่นเอง พระราชกรณียกิจ พ. 2113 เสด็จออกร่วมรบกับทหารโดยขับไล่กองทัพเขมรได้สำเร็จ พ. 2114 ได้รับสถาปนาให้ปกครองเมืองพิษณุโลก เมื่อพระชนมายุ ๑๖ พรรษา พ. 2117 เสด็จไปรบที่เวียงจันทน์ เผอิญทรงประชวรเป็นไข้ทรพิษจึงเสด็จกลับ พ. 2121 ทรงทำสงครามขับไล่พระยาจีนจันตุออกไปจากกรุงศรีอยุธยา พ. 2127 ทรงประกาศอิสรภาพที่เมืองแครง และกวาดต้อนคนไทยกลับพระนคร พ. 2127-พ. 2130 พม่ายกกองทัพมาตีไทยถึง ๔ ครั้ง แต่ถูกไทยตีแตกพ่ายกลับไป พ. 2133 ทรงเสด็จครองราชย์ ณ กรุงศรีอยุธยาเมื่อพระชนมายุ ๓๕ พรรษา พ. 2135 ทรงทำสงครามยุทธหัตถี และมังกะยอชะวา สิ้นพระชนม์ พ. 2136 ทรงยกกองทัพไปตีเขมรและจับพระยาละแวกทำพิธีปฐมกรรม พ. 2138 และ พ. 2141 ทรงกรีฑาทัพไปตีกรุงหงสาวดี ครั้งที่ ๑ และครั้งที่ ๒ พ. 2148 ทรงกรีฑาทัพไปตีกรุงอังวะ เมื่อไปถึงเมืองหางหรือเมืองห้างหลวง ทรงพระประชวร เป็นหัวระลอกขึ้นที่พระพักตร์ เสด็จสวรรคต ณ ทุ่งแก้ว เมืองห้างหลวง ตรงกับวันขึ้น ๘ ค่ำ เดือน ๖ ปีมะเส็ง พระชนมายุ ๕๐ พรรษา ครองราชย์สมบัติได้ ๑๕ ปี สวรรคต พ.